Gezegenin Geleceğine İnce Ayar!

Yasal terminolojide should / shall farkı

Aralık 2015’te Paris’te yapılan Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius’un başkanlığında düzenlenen ve 195 ülke liderinin katıldığı COP21 İklim Değişikliği Konferansı’nda üzerinde mutabakata varılan metinde son anda bir sorun çıktı.

A.B.D. Dış İşleri Bakanı metnin daha önceki tüm taslaklarında “should” olarak geçen bir kelimenin bilinmeyen bir sebeple “shall” olarak değişmiş olmasının kabul edilemeyeceğini söyledi.

O meşhur shall anlaşma metninin 4.4. maddesinde şu şekilde geçiyor:

“Developed country Parties shall continue taking the lead by undertaking economy-wide absolute emission reduction targets. Developing country Parties shall continue enhancing their mitigation efforts, and are encouraged to move over time towards economy-wide emission reduction or limitation targets in the light of different national circumstances.”

Yıllardır üzerinde çalışılan sera gazı düzenlemelerini neredeyse sekteye uğratacak bu farklılık aslında göründüğü kadar önemsiz değil. Çünkü yasal terminolojide should zayıf bir yükümlülük doğururken “shall” yasal olarak yapılması gereken anlamına gelir ve hukuki açıdan kesinlikle bağlayıcıdır.

Dünyanın en fazla sera gazı salan ikinci ülkesi olarak hala son anda kaypakça bahaneler üreterek küresel etikte sınıfta kalan A.B.D.’ne dilbilgisine verdikleri önem açısından hakkını teslim etmeliyiz.

Unutmayın yasal metinlerde her kelime, her virgül çok önemli!